Heerlijk Helder Heineken (Heineken). Het antwoord op alles waar u niet om heeft gevraagd (DAS). Ik ben rijp voor ’n inrichting (IKEA). Wast een berg, kost een beetje (Witte Reus). De normaalste zaak van de wereld (HEMA). Iedereen herkent deze zinnen. Ze zitten in ons collectief geheugen gegrift. Maar waarom vinden we deze slogans zo leuk en wat is het effect?

Stukje literatuur

Wetenschappers noemen de hierboven beschreven slogans retorische figuren. De zinnen wijken af van onze verwachtingen, zijn slim gevonden en voegen wat toe aan het beeld van het bedrijf waar reclame voor wordt gemaakt. Retorische figuren bestaan uit tropen en schema’s: tropen gaan over de inhoud van de uitdrukking (bijvoorbeeld ‘het antwoord op alles waar u niet om heeft gevraagd’), terwijl schema’s vooral over de vorm van de uitdrukking gaan (‘Heerlijk Helder Heineken’). Tropen en schema’s zien we trouwens ook in de beelden die reclamemakers uitzoeken bij de tekst, zoals bij de reclame van Unox hiernaast.

Waarom vinden we slogans leuk?

Hans Hoeken (professor bij mijn opleiding) vergelijkt een troop met een cryptogram. Het herkennen van de spitsvondigheid geeft je een bevredigende  ervaring. Daardoor krijg je een goed gevoel over jezelf, wat kan zorgen voor een positieve houding ten opzichte van de zender van de boodschap.

Werken die slogans dan?

Ja. Advertenties met retorische figuren worden beter onthouden en zijn overtuigender dan advertenties zonder retorische figuren. Met tropen en schema’s moet echter wel voorzichtig worden omgesprongen. Lukt het mensen niet om de spitsvondigheid op te lossen, dan kan dat tot frustratie leiden. Met een negatieve houding ten opzichte van het product als gevolg. De risico’s blijken overigens vooral te gelden voor tropen. Een troop vereist een extra denkstap en die zou weleens veel minder vaak gezet kunnen worden dan reclamemakers denken.